ColorChecker, inaczej wzorzec kolorów, to narzędzie które powinno znajdować się w arsenale każdego filmowca i fotografa na planie, a jego wartość można szczególnie docenić w postprodukcji. Świadome używanie wzorca to część szerszego procesu, zwanego zarządzaniem kolorem (color management), który zaczyna się w momencie rejestracji obrazu na matrycy kamery lub aparatu, a kończy reprodukcją na ekranie monitora lub wydrukiem zdjęcia. Na rynku dostępne są wzorce różnych marek, ale ta najbardziej znana, będąca swojego rodzaju synonimem wzorca kolorów to X-Rite, a obecnie po zmianie nazwy Calibrite. W portfolio Calibrite znajdują zarówno urządzenia do kalibracji monitorów i drukarek, jak i właśnie wzorce kolorów, występujące w różnych rozmiarach i dedykowane do niedawna osobno filmowcom i fotografom. Jednym z takich wzorców jest ColorChecker Passport Video, który zawsze znajduje się na planie w Kaktus.studio.

COLORCHECKER PASSPORT VIDEO 

Ten wzorzec, zaprojektowany dla twórców filmowych, od pozostałych zdecydowanie wyróżnia rozmiar oraz budowa. Można powiedzieć, że to rodzaj zamykanej małej książeczki z czterema stronami o wymiarach podobnych do… paszportu (125 x 90 mm). Ten wymiar to z jednej strony wada, bo często trzeba się znacznie zbliżyć do wzorca, aby skutecznie z niego skorzystać, z drugiej jednak zmieści się niemal w każdej kieszeni, stąd zawsze można mieć go pod ręką. Dodatkowo dzięki takiej a nie innej budowie, nieużywany wzorzec może być zamknięty i zabezpieczony przede wszystkim przed ekspozycją na światło, co zdecydowanie może wydłużyć jego żywotność.

ColorChecker Passport Video zawiera cztery strony i każda z nich ma nieco inną funkcję:

  • wzorzec skali szarości, który zawiera trzy pola – biel (90% IRE), średnią szarość (18% odbicia światła, 40 IRE) oraz czerń (ok. 0% IRE),
  • wzorzec balansu bieli, dla ustawienia neutralnego i spójnego punktu bieli,
  • wzorzec kolorów, zawierający 6 chromatycznych pól zaprojektowanych dla produkcji wideo, 6 pól z odcieniami skóry, 6 pól z balansem szarości oraz 6 pól dla świateł i cieni (w tym pole czerni o wysokim połysku) dla osiągnięcia idealnego balansu kolorystycznego),
  • wzorzec ostrości, do pomocy przy ręcznym ustawianiu ostrości.
Calibrite ColorChecker Passport Video - otwarte strony skali szarości oraz wzornik kolorów

WZORZEC SKALI SZAROŚCI

Jedną z podstawowych cech dobrze zarejestrowanego materiału jest jego właściwa ekspozycja. Oczywiście można dyskutować co oznacza słowo “właściwa”, ponieważ nierzadko jest to decyzja kreatywna. Jednakże w większości przypadków oznacza ona odpowiednią jej wartość w odniesieniu do ludzkiej skóry, unikając jednocześnie obszarów zbyt ciemnych (niedoświetlonych) oraz zbyt jasnych (prześwietlonych). I tu z pomocą przychodzi właśnie wzorzec skali szarości oraz funkcje dostępne w kamerze, lub monitorze podglądowym takie jak Waveform, Zebra czy False Colors. Co również istotne, poziomy odniesienia właściwej ekspozycji dla poszczególnych pól (biel, średnia szarość, czerń) różnią się w zależności od zastosowanej gammy. Dla przykładu:

  • dla gammy 2.4 (Rec 709), 90% biel powinna utrzymywać się na poziomie ok. 90 IRE, szarość na poziomie ok. 40 IRE, a czerń minimalnie powyżej 0 IRE,
  • z kolei dla Slog3 (S-Gamut3.Cine) sugerowana wartość bieli to ok. 61%, średniej szarości ok. 41%, a czerni również minimalnie powyżej 0 IRE (więcej tutaj). Dodatkowo, jeśli chcemy skorzystać z metody ETTR, musimy wartość średniej szarości również odpowiednio podnieść (więcej o ekspozycji i ETTR tutaj).

I jeszcze jedna uwaga dotycząca korzystania z wzorca; ustawiamy go w miejscu, w którym oddziałuje na niego to samo oświetlenie, które pada na aktorów (bądź przedmioty będące w centrum uwagi), najlepiej w pobliżu twarzy.

Właściwa ekspozycja jest również niesłychanie ważna z punktu widzenia postprodukcji, ponieważ daje dużo więcej kreatywnych możliwości podniesienia “cieni”, czy obniżenia “jasności” (oczywiście w zależności od możliwości rozpiętości tonalnej kamery), zamiast np. wklejania nowego nieba w miejsce prześwietlonego i wizualnie nieciekawego. Dodatkowo odpowiednia wartość ekspozycji średniej szarości, która jest bardzo zbliżona do wartości właściwej dla odcieni skóry, pozwala na uniknięcie ewentualnych problemów przy stosowaniu color gradingu typu “teal & orange”, bądź LUT-ów opartych na tym zamyśle, gdyż zmieniają one dosyć mocno kolory powyżej i poniżej tej wartości, pozostawiając odcienie skóry jako neutralne.

Calibrite ColorChecker Passport Video - podgląd na funkcję Waveform i poziomy IRE na monitorze podglądowym na stronie ze skalą szarości

WZORZEC BALANSU BIELI

Tak jak obraz niedoświetlony lub prześwietlony jest na etapie postprodukcji nie do odzyskania, tak ewentualnie zły balans bieli można wyrównać. Natomiast, aby nie tracić na to czasu, warto zadbać o jego właściwe ustawienie już na planie. Dobrą praktyką, nawet w sytuacji kontrolowanej w której znamy wartość temperatury barwowej, jest skorzystanie z odpowiedniej funkcji kamery, która odczytuje konkretną wartość zmierzoną na karcie wzorca, a nie tylko ręczne wpisanie tej wartości. Ma to również znaczenie w przypadku realizacji wielokamerowej, ponieważ nawet między tymi samymi matrycami przy tej samej wartości temperatury występują odchylenia. Z kolei w sytuacji tzw. “run and gun”, kiedy warunki nie są do końca kontrolowane i dynamicznie się zmieniają, można zmierzyć te wartości w odpowiednich miejscach (np. wewnątrz przy oświetleniu mieszanym i na zewnątrz przy naturalnym), zapisać w pamięci kamery, a następnie szybko zmieniać w zależności od potrzeby. Wówczas można szczególnie docenić kieszonkowe wymiary wersji Passport, dzięki którym wzorzec zawsze może być pod ręką. Zawsze warto jest również zarejestrować nawet kilku sekund obrazu z wzorcem do ewentualnego wykorzystania w trakcie postprodukcji.

Ktoś powie, że przecież teoretycznie można ustawić balans bieli na białej kartce, jednak to nie takie proste. Biała kartka może nam się wydawać biała, ponieważ tak działa ludzki mózg, podpowiadając niejako, że musi ona być biała. W rzeczywistości często zawiera ona delikatne przebarwienia, więc odczyt nie jest już dokładny. Produkcja prawdziwie neutralnej karty do balansu bieli jest wymagającym procesem technologicznym, ale za to gwarantującym pewne efekty. Dzięki niej jednak możemy zagwarantować sobie podstawę do idealnego odwzorowania kolorów, kiedy jest to szczególnie istotne, lub przynajmniej dobry neutralny punkt startowy, kiedy chcemy uzyskać look bardziej wyimaginowany.

KARTA Z WZORCAMI KOLORÓW

Ta karta zawiera poniekąd trzy rodzaje pól:

  • 6 pól z balansem szarości oraz 6 pól dla świateł i cieni (w tym pole czerni o wysokim połysku), które w postprodukcji pomogą jeszcze dokładniej dopasować krzywą kontrastu pomiędzy różnymi kamerami,
  • 6 pól z odcieniami skóry, które pozwolą sprawdzić dopasowanie do jednego z typowych odcieni koloru skóry,
  • oraz chyba najważniejsze – 6 chromatycznych pól zaprojektowanych dla produkcji wideo (różnią się one od tych stosowanych w fotografii). Dzięki rejestracji obrazu z wzorcem możemy zapewnić sobie nie tylko jeszcze dokładniejsze odwzorowanie kolorów (balans bieli odpowiada tylko, albo aż za temperaturę barwową oraz tintę, natomiast tutaj mamy kontrolę nad każdym z sześciu kolorów, tj. ich odcieniem i saturacją), ale również doskonałe dopasowanie obrazu z różnych kamer. W programach do postprodukcji wideo, np. DaVinci Resolve, są gotowe narzędzia do automatycznego dopasowania przy wykorzystaniu nagrania z wzorcem, ale jeszcze lepsze i bardziej dokładne efekty daje ręczne dopasowanie przy wykorzystaniu maski izolującej obszar pól, wykresu Vectorscope oraz korekty krzywych wpływających na zmianę odcienia (Hue Vs Hue) i saturacji (Hue Vs Sat) danego koloru.
Calibrite ColorChecker Passport Video - korekta kolorów w DaVinci Resolve

Poniżej z kolei szczegółowy tutorial Ollie Kenchingtona, który m. in. również prezentuje korektę kolorów przy wykorzystaniu ColorCheckera w DaVinci Resolve:

KARTA OSTROŚCI

Karta ostrości, jak sama nazwa mówi, zdecydowanie ułatwia proces ręcznego ostrzenia, zwłaszcza w połączeniu z funkcją Peaking na wyświetlaczu lub monitorze podglądowym.

Calibrite ColorChecker Passport Video - podgląd na funkcję Peaking na monitorze podglądowym na stronie do ustawiania ostrości

COLORCHECKER PASSPORT DUO

Jak wcześniej wspomniano, wzorce ze względu na różnice w referencyjnych kolorach dla fotografii i filmu do niedawna były dostępne jedynie w odrębnych wersjach. Na szczęście od niedawna można się zaopatrzyć w wersję Passport Duo, która kosztem utraty wzorca ostrości proponuje wzorzec kolorów dla fotografii stając się połączeniem obu. Po więcej szczegółów odsyłam do strony Calibrite, wzorzec jest dostępny np. tutaj w zaprzyjaźnionym sklepie wzorniki.eu.

TARGET HOLDER I PODSUMOWANIE

Niedawno pojawił się jeszcze jeden gadżet – uchwyt do wzorców pozwalający na wygodne wykorzystanie statywów do podtrzymywania wzorca, dzięki czemu można uniknąć ryzyka dotykania palcami pól wzorca podczas rejestracji próbki. Holder jest obecnie dodawany gratis przy zakupie wybranych wzorców. Przechodząc płynnie do podsumowania; ColorChecker Passport Video, choć wygląda trochę jak gadżet, jest niezwykle cennym elementem wykorzystywanym podczas zdjęć, jak i postprodukcji. Choć nie kosztuje przysłowiowych kilku złotych i nie jest wieczny, ze względu na swoje wykonanie zapewni nie tylko dokładność odczytu i reprodukcji kolorów, czy właściwą ekspozycję, ale też właściwie używany może posłużyć przez wiele lat, dopóki użyty pigment nie ulegnie degradacji. Warto śledzić stronę Calibrite, ponieważ w ciągu roku nie raz pojawiają się promocje, dzięki którym można sporo zaoszczędzić.